۱۳۸۸ اسفند ۲۲, شنبه

Sohrab and Zoology

این شعر "صدای پای آب" یه جورایی خیلی روایتش تصویرگره. یعنی آدم نقاش بودن سهراب رو توش خوب میتونه ببینه.
اما یه نکته دیگه ای هم که هست جانورشناس و همین طور گیاهشناس بودن سهرابه که آدم میتونه توش ببینه، با کلی اسم جانور و گیاه که در این شعر هست.
اون جانورهایی رو که شناخت کمتری داشتم در موردشون با تصویر لیست کردم تا با نگاه شسته شده تری و جور دیگه ای بتونم این شعر رو  ببینم از این به بعد. (این هم نهایت حس لطیف شاعرانه من!).

اگر عمری باقی بود گیاه ها رو هم لیست میکنم.

سنجاقک
"طفل پاورچین پاورچین دور شد کم کم در کوچه سنجاقک ها
بار خود را بستم رفتم از شهر خیالات سبک بیرون دلم از غربت سنجاقک پر"


------------------------------------------------------------------------
چکاوک
"من گدایی دیدم در به در می رفت آواز چکاوک می خواست"
مرغکی است چون گنجشک. در عربی: قبره، کاکلی


 ------------------------------------
پوپک
"خاک از شیشه آن پیدا بود، کاکل پوپک، خال های پر پروانه..."
 مرغی است خوش خط وخال که کاکلی بر سر دارد. هُد هُد.

 ------------------------------------------------------------------------
غوک
"عکس غوکی در حوض"
حیوان کوچکی ذوالحیاتین که وزغ و چغر وچغز نیز گویند. وزغ.
 به ترکی قرباغه نامند. (از ناظم الاطباء). -- البته وزغ و قورباغه خیلی از نظر جانورشناسی فرق دارند (اینجا و اینجا)



 ------------------------------------------------------------------------
چلچله
"چک چک چلچله از سقف بهار"
 به معنی غلیواج، پرستو
(به معنی لاک پشت و سنگ پشت هم هست که در شعر سهراب همون پرستو منظور هست.)
------------------------------------------------------------------------

بلدرچین
"من صدای پر بلدرچین را می شناسم"
 پرنده ایست وحشی و حلال گوشت. اغبس . َبدَبده
(البته من تو ذهنم این بود که بدبده همون فنچ است که به خاطر صداش که شبیه تکرار "بد" هست بدبده بهش میگن. ولی علما چیز دیگه ای گفته اند.)



------------------------------------------------------------------------
هوبره
"می شناسم رنگ های شکم هوبره را"
 به عربی حباری و به ترکی توغدری گویند.



------------------------------------------------------------------------
کبک
"خوب می دانم... سار کی می آید، کباک کی می خواند، باز کی می میرد"
 پرنده ای از دسته ٔ ماکیانها است که به جهت استفاده از گوشت وی آن را شکار کنند.


کاربرد در ضرب المثل:
کلاغ خواست راه رفتن کبک را بیاموزد راه رفتن خود را هم فراموش کرد.(امثال و حکم دهخدا).
کبکش می خواند؛ سخت خوشحال است.
مثل کبک سرش را زیر برف کرده است؛ گمان کند که عیب های او را نبینند. گویند کبک سر زیر برف کند و چون در آن حال کسی را نبیند پنداردکه دیگران نیز او را نبینند. (امثال و حکم دهخدا).
 ------------------------------------------------------------------------
خُنج
"و اگر خنج نبود، لطمه می خورد به قانون درخت"
 بوم. بوف. جغد. (ناظم الاطباء).


کاربرد در ادبیات: بوف کور
------------------------------------------------------------------------
مرجان
"و بدانیم که پیش از مرجان خلایی بود در اندیشه دریا ها"
 مرجانها از جانوران گیاهی شکلند (جاندارانی که نه گیاهند و نه جانور) و بر روی تخته سنگها در نقاط کم عمق دریاهای گرم می زیند.


کلربرد در ادبیات: "مرجان، تو منو کشتی!"  :)
------------------------------------------------------------------------
سهره
"دیده ام سهره بهتر می خواند"
 پرنده کوچکی شبیه فنچ، در انگلیسی: Twite


------------------------------------------------------------------------
شاپرک
"مرگ مسوول قشنگی پر شاپرک است"
 شب پره


تفاوت با پروانه: شاپرک ها، بر خلاف پروانه ها، معمولاً هنگام غروب و شب پرواز می کنند؛
بدن شاپرک ها چاق تر از بدن پروانه هاست.
شاخک های شاپرک دارای کاکل های بسیار ریز و یا پوشیده از پر است، حال آن که انتهای شاخک های پروانه، برآمده است.
شاپرک هنگام استراحت روی گیاهان، بال های خود را کاملاً باز نگه می دارند، اما پروانه ها بال های خود را تقریباً می بندند.

 در ادبیات: هر کی به گل دست بزنه... شاپره نیشش میزنه :)

------------------------------------------------------------------------

سار
"خوب می دانم... سار کی می اید کباک کی می خواند باز کی می میرد"
پرنده ای است سیاه و خوش آواز که خالهای سفید ریزه دارد. و مرغ ملخ خوار نوعی از آن است . (برهان ) در شیراز آن را کاوینک گویند (رشیدی ). نام مرغی است سخنگوی و سیاه (فرهنگ اوبهی ). مرغ مینا.


کاربرد در کارتون:(احتمالا) شیلا در سندباد
 ------------------------------------------------------------------------

باز
"خوب می دانم... سار کی می اید کباک کی می خواند باز کی می میرد"
 مرغ معروف شکاری . (رشیدی )، پرنده شکاری شاهان (رئیس جمهوران: در تصویر) شهباز.

در ادبیات:
شنیدستم که شهبازی کهنسال... کبوتر بچه ای را کرد دنبال
 جره بازي بدم رفتم به نخجير... سيه دستي زده بر بال موتير

ضرب المثل: کبوتر با کبوتر، باز با باز، کند کفتر با عقاب پرواز :))


------------------------------------------------------------------------
منابع: عکسها همه از اینترنت ولی یادم نیست از کجا. بعضی ها خوشبختانه برچسب وبسایت رو دارند.
مطالب بیشتر از لغتنامه و ویکی پدیا و بعضی وبسایتهای فارسی جانورشناسی انتخاب شده اند.

۲ نظر:

Ali گفت...

man fekr mikonam in ¨khanj¨bashe na khonj, yani khanjar va chizi manfi baraye derakht! ba tavajjoh be context. eraab esho motmaeni?

Zohreh گفت...

آره. ضمه است.
http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-eda808360db44cd8a334eedae686e2fa-fa.html